Voorbereiden op een sollicitatiegesprek

In een sollicitatiegesprek heb je de kans om meer informatie te krijgen over de functie en organisatie. Het is dus belangrijk om zo’n sollicitatiegesprek goed voor te bereiden. Bovendien maak je kennis met de mensen met wie je gaat werken en heb je de kans om jezelf te presenteren.

Het sollicitatiegesprek heeft dus twee doelen: je gaat informatie krijgen/halen en je gaat informatie geven/brengen.

En er zijn drie mogelijke uitkomsten van een sollicitatie gesprek:

• Je wordt uitgenodigd voor een tweede gesprek (of direct aangenomen)
• Je wordt bedankt, maar afgewezen voor een vervolggesprek
• je besluit dat jij afziet van een vervolg in de sollicitatieprocedure.

De derde mogelijkheid wordt vaak vergeten. Maar stel nou dat 1 van de volgende punten aan de orde is,

• Je hebt een gesprek met mensen met wie je totaal geen klik hebt
• De organisatie blijk je niet interessant te vinden
• De functie waar het om gaat blijkt toch best wel saai te zijn

Moet je die baan dan wel willen?

Een korte samenvatting

• Een sollicitatiegesprek hoeft niet (alleen) een gesprek te zijn.
• Je hebt zelf heel veel invloed op het verloop van een sollicitatiegesprek.
• Je moet in de voorbereiding niet alleen over je ervaring en kennis nadenken, maar ook over wie jij bent als persoon.
• Je kunt veel informatie verzamelen waarmee je in je sollicitatiegesprek je voordeel kunt doen.
• Je moet een heel helder beeld hebben van je sterke punten.
• Een sollicitatiegesprek heeft twee doelen: informatie halen en informatie geven.

Wat kun je verwachten in een sollicitatiegesprek?

Als je bent uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, ben je de eerste selectieronde door, een belangrijke stap in de goede richting. Er zijn in die eerste ronde meestal al veel kandidaten afgevallen en nu ben jij met waarschijnlijk een stuk of 3 tot 6 andere kandidaten nog ‘in de race’.

Een goede voorbereiding op het gesprek is natuurlijk belangrijk om optimaal gebruik te maken van jouw kans. Om je goed voor te bereiden, bedenk je allereerst wat je in het gesprek kunt verwachten en hoe je daar het beste mee om kunt gaan.

Een (eerste) sollicitatiegesprek verloopt meestal als volgt:

• Je wordt ontvangen, er wordt koffie/thee aangeboden en je maakt een kort informeel praatje. Je gesprekspartners stellen zich aan je voor.
  • Wie zijn zij en wat is hun functie in de organisatie?
• Je gesprekspartners vertellen je wat over de organisatie in het algemeen: wat de organisatie doet, producten/ diensten, hoeveel medewerkers er zijn, locaties, sfeer, ontwikkelingen enzovoort.
• Ook vertellen ze je het een en ander over de afdeling of het team en de functie waarom het gaat.
  • Hoe is de vacature ontstaan?
  • Hoe groot is het team?
  • Wat voor mensen werken er?
  • Hoe ziet de functie er precies uit?
• Vervolgens is het aan jou om in het kort wat te vertellen over jezelf: je achtergrond.
• Daarna zullen er specifiekere vragen aan je gesteld worden. Die vragen hebben tot doel om erachter te komen welke kennis en ervaring jij precies hebt. Ook zul je een aantal vragen krijgen die gericht zijn op jou: wie ben je, wat voor persoon ben jij in je werk, of ook naast je werk?
• Jij kunt jouw vragen stellen: wat wil jij weten van de functie, de organisatie en de mensen die je tegenover je hebt?
• De afsluiting: meestal wordt aangegeven wanneer je een reactie mag verwachten. Wanneer hoor je of je wordt uitgenodigd voor een vervolggesprek?

Voorbereiden op het sollicitatiegesprek

Een deel van de voorbereiding heb je al gedaan bij het opstellen van je CV en je motivatiebrief. Je hebt je toen al verdiept in de organisatie en in de functie. Je hebt bedacht waarom jij geschikt bent en welke ervaring en kennis jij meebrengt voor de functie.

Lees je aantekeningen, je CV en je sollicitatiebrief nog eens goed door en leg die naast het functieprofiel. Je bent niet voor niets uitgenodigd, uit je brief en CV blijkt dus dat je een goede kandidaat bent!

Er staan veel bronnen van informatie tot je beschikking om je goed voor te bereiden:

• De uitnodiging voor het gesprek
• De website van de organisatie
• Google
• Social media
• (Het bemiddelingsbureau)

De uitnodiging voor het gesprek

De uitnodiging voor het gesprek geeft je al informatie over wat je kunt verwachten. Zo weet je met wie het gesprek plaatsvindt, en dat zegt ook al veel over waar de nadruk in het gesprek op zal liggen.

Stel, je hebt een gesprek met de personeelsadviseur en met de manager van de afdeling waar de vacature is.

De manager zal jou vooral beoordelen op je kennis en ervaring: hij wil weten of jij de functie aan kunt. Daarnaast zal hij of zij ook kijken of jij als persoon in het team past. Klikt het persoonlijk met jou? Zal het klikken met de andere collega’s?

De personeelsadviseur kijkt breder: hoe ben jij als persoon, past dat bij de organisatie, hoe zijn jouw doorgroeimogelijkheden op de langere termijn?

Het taalgebruik van de uitnodiging geeft je ook al een beeld.

• Is de uitnodiging formeel opgesteld? Of juist informeel met ‘je’ en ‘jij’?
• Staan de voornamen van je gesprekspartners vermeld?
• Werd je persoonlijk gebeld voor een afspraak?
• Of stond in de vacature al vermeld wanneer de gesprekken plaatsvinden en kreeg je te horen hoe laat je verwacht wordt?

Dit zegt al veel over de gebruiken en de cultuur in de organisatie en het vertelt je dus ook wat over het ver loop van het sollicitatiegesprek: meer formeel of juist informeel.

De website van de organisatie

Voordat je solliciteerde heb je de website van de organisatie al bekeken. Bekijk deze nog eens uitgebreid. Probeer zo veel mogelijk te weten te komen van de organisatie en van de medewerkers.

Op sommige bedrijfswebsites vind je ook filmpjes of teksten van mensen die er werken. Wat vertellen ze over de organisatie? Wat voor indruk krijg je ervan? Bedenk dan wat dat betekent voor het sollicitatiegesprek.

Google

Nog meer informatie vind je via Google. Over de meest recente ontwikkelingen in de organisatie zelf: is men onlangs nog in het nieuws geweest bijvoorbeeld?

Of over de branche: wat voor ontwikkelingen zijn daar gaande? Of google eens op andere organisaties in dezelfde sector of branche, of op de concurrent van de organisatie. Je doet hiermee veel kennis op die je in je gesprek kunt gebruiken.

Daarnaast helpt het jou om een beter beeld te krijgen van de sector, de organisatie en te kijken hoe enthousiast jij daarover bent. Wil je daar graag aan de slag?

Sociale media

Via sociale media kun je ook veel informatie vinden. Kijk op LinkedIn eens of je je gesprekspartners kunt vinden en zo ja, bekijk hun profiel dan. Wat is hun achtergrond, hoe lang werken ze al bij de organisatie?

Kun je een company page (bedrijfspagina) vinden van de organisatie? Wat voor beeld krijg je daarbij? Kun je andere personeelsleden vinden? Wat voor mensen zijn dat?

Via Twitter kun je kijken of de organisatie of personeelsleden daar actief zijn. Wat voor informatie wordt er gedeeld? Wat voor indruk krijg je ervan? Kijk ook eens wat anderen over de organisatie, het product of de dienst zeggen.

Het bemiddelingsbureau

Als je solliciteert via een bemiddelingsbureau kun je via de consulent ook al heel veel te weten komen over de organisatie, de functie, het team enzovoort. Maak daar gebruik van!

Vraag bijvoorbeeld wat voor beeld zij hebben bij de leidinggevende voor de functie waarvoor je op gesprek gaat, of vraag wat je kunt verwachten bij het gesprek. Wordt het een formeel gesprek? Wat is gebruikelijk?

Vraag je contact persoon van het bureau ook wat hij jouw sterke punten vindt ten opzichte van die van de andere kandidaten die ze voorgesteld hebben voor deze functie. Daar kun je je voordeel mee doen, door juist die punten in het gesprek goed naar voren te brengen.

Bemiddelingsbureaus stellen meestal meerdere kandidaten voor bij hun opdrachtgever: de ene kandidaat brengt dan qua kennis, ervaring of als persoon iets anders mee dan de andere. Jouw sterke punten zijn dus andere punten dan die van andere kandidaten.

Hoe pas je deze informatie toe tijdens een sollicitatiegesprek

Wat je tot nu toe ontdekt hebt, gaat je helpen bij je sollicitatiegesprek:

• Je kunt in je gesprek duidelijk maken dat je echt gemotiveerd bent. Je laat zien dat je je serieus hebt voorbereid op het gesprek en dat je weet waarom je er wilt werken.
• Je kunt goede en gerichte vragen stellen in plaats van algemene vragen. Je komt daarmee meer te weten en maakt een goede indruk.
• Als je weet wat er speelt, kun je beter bepalen wat jouw sterke punten voor de functie en de organisatie zijn.
• Als je beter voorbereid bent, heb je waarschijnlijk minder last van zenuwen in het gesprek en verloopt het ook daardoor gemakkelijker en beter.

Jij speelt de hoofdrol in een sollicitatiegesprek

In een gesprek gaat het, behalve om je kennis en ervaring, om jou als persoon en als toekomstig medewerker. Bedenk dus in de voorbereiding goed wie jij bent als persoon. Hoe zou jij jezelf omschrijven? Wat is voor jou belangrijk in een baan of organisatie?

Ook helpt het om voor jezelf de volgende vragen te beantwoorden:

• Wat zijn mijn sterke punten, kwaliteiten? Waar ben ik goed in?
• Hoe zouden anderen in een werkomgeving) mij omschrijven? Wat voor soort collega ben ik?
• Hoe zie ik mezelf over vijf jaar? Wat wil ik dan bereikt hebben, waar wil ik dan staan?
• Waar ben ik trots op in mijn baan, studie, leven?
• Wat zijn verbeterpunten? Waar wil ik aan werken, wat wil ik leren, ontwikkelen?
• Wat vind ik belangrijk bij collega’s of mijn manager? In wat voor sfeer voel ik me thuis?

Bekijk ook jouw online profiel met de blik van een werkgever. Als je jouw Facebook-pagina bekijkt of jouw Twitter activiteiten: wat voor beeld krijgt een werkgever daarvan? Wat kan in je nadeel werken en wat in je voordeel?

Wees je ervan bewust dat bijna alle werkgevers en recruiters jou online bekijken vóór een gesprek, of zelfs om te bepalen of ze je gaan uitnodigen voor een gesprek.

De laatste stappen in je voorbereiding

Maak nu een overzicht van de informatie die je hebt over de functie, de organisatie, de diensten of producten en de branche en leg deze informatie naast jouw CV en jouw persoonlijke informatie. Als je dit doet, kun je heel eenvoudig zien op welke punten jij goed of minder goed aansluit op de functie en de organisatie. Hiermee kun je jouw sterke punten aanwijzen die je in het gesprek natuurlijk ook naar voren gaat brengen.

Bedenk bij de informatie die je al hebt wat je nog méér zou willen weten van de functie, je taken, van de organisatie, van collega’s, van de sfeer in het team, van je manager, doorgroeimogelijkheden op langere termijn, enzovoort.

Wat wil je nog weten om te kunnen beslissen of je in deze functie en organisatie aan de slag wilt? Misschien heb je (ook) heel praktische vragen:

• Hoe ziet het inwerktraject eruit?
• Hoe zijn de werktijden?
• Met welk systeem/welke software werk je in de functie?

Noteer alle vragen op een (net) notitieblok en neem ze mee naar het gesprek.

Bereid je praktisch voor

Bedenk bijvoorbeeld ruim van tevoren of je geschikte kleding hebt voor je sollicitatiegesprek. Daarbij houd je natuurlijk rekening met de informatie die je gevonden hebt over de functie en de organisatie. Is het een formele organisatie en functie, of meer informeel?

Als stelregel kun je aanhouden dat je beter (iets) te formeel gekleed kunt zijn dan te informeel. Zorg dat je er verzorgd en netjes uitziet. Kies ook iets waarin je je op je gemak voelt en zelfverzekerd overkomt.

Daarnaast regel je natuurlijk je vervoer, bekijk je je reistijden en houd je rekening met onverwachte vertraging. Zorg ervoor dat je zeker op tijd aan zult komen. Je kunt beter ergens nog even een kop koffie drinken en wachten dan te laat komen.

Kom op tijd, maar méér dan  minuten vóór tijd melden bij de receptie is geen goed idee. Zorg dat je altijd een telefoonnummer en de namen van je gesprekspartners bij je hebt voor als het onderweg helemaal mis gaat. Je kunt dan tijdig bellen dat je te laat zult komen en vragen of het gesprek verschoven kan worden naar een later tijdstip.

Het voeren van een sollicitatiegesprek

Je hebt je goed voorbereid op het gesprek en staat keurig op tijd op de stoep met hooggespannen verwachtingen en waarschijnlijk ook wat zenuwen.

Een sollicitatiegesprek voer je (meestal) niet dagelijks en als je écht enthousiast bent over de functie en de organisatie, dus die baan écht graag wilt, dan spelen zenuwen bij de meeste mensen wel een rol. Je wilt zo goed mogelijk voor de dag komen, daarom heb je je ook goed voorbereid.

Maar aan voorbereiding zit ook een grens: je kunt je nooit honderd procent voorbereiden, nooit honderd procent weten hoe het gesprek zal verlopen. Elk sollicitatiegesprek verloopt anders. Omdat het om een ander soort functie gaat, een andere organisatie, om andere mensen met wie je het gesprek hebt, maar misschien ook omdat jij je anders opstelt.

Je leert onder andere,

• Dat de manier waarop het gesprek verloopt totaal kan verschillen.
• Hoe jij invloed kunt uitoefenen op het verloop van je sollicitatiegesprek.
• Wat je kunt doen om valkuilen te vermijden.

Inschatten hoe het gesprek verloopt

In een gesprek zul jij informatie geven en informatie krijgen. Maar hoe dat gebeurt, kan totaal verschillen. Het kan een gesprek zijn aan een tafel in een spreekkamer, maar het kan ook zo zijn dat je een rondleiding krijgt om te zien wat er gebeurt op een bepaalde afdeling en dat je producten te zien krijgt.

Misschien wordt jou wel gevraagd om een bepaalde opdracht uit te voeren: een korte presentatie geven of een praktische opdracht uitvoeren waarmee de werkgever wil nagaan of je technisch inzicht hebt. Het kan ook zijn dat je een omschrijving van een situatie krijgt, met de vraag hoe jij je zou opstellen in die situatie. Hoe zou jij ermee omgaan?

Verder zijn er enorme verschillen in de manier waarop men met jou omgaat en wat voor sfeer er is tijdens het gesprek. Kan er een grapje gemaakt worden en is het ontspannen, of gaat het er juist heel serieus aan toe en word je flink aan de tand gevoeld?

Alles hangt af van de functie waarnaar je solliciteert, van de sfeer en cultuur binnen de organisatie, van jouw gesprekspartners en ook van jouzelf.

Je eigen invloed op het sollicitatiegesprek

Hoe het gesprek verloopt heeft niet alleen met de andere partij te maken, maar voor een heel groot deel (ook) met jezelf. Hoe gedraag je je in het gesprek? Hoe stel jij je op?

Hoe meer je jezelf bent, des te beter. Dan kan de andere partij namelijk echt beoordelen of jij als persoon in de functie en de organisatie past. Als het klikt, dan klikt het ook echt. Met jou, en niet met de persoon die je ‘speelt’. Overigens betekent jezelf zijn’ natuurlijk niet dat je je gedraagt alsof je met je vrienden zit te kletsen op de bank. Het blijft natuurlijk wel een sollicitatiegesprek en je wilt een goede indruk maken.

Veel mensen vinden het moeilijk om in een sollicitatie gesprek zichzelf te zijn. Dat kan met verschillende dingen te maken hebben:

• Angst om nieuwe mensen te ontmoeten. Wat als het niet klikt? Wat als ze hele rare of moeilijke vragen gaan stellen? Misschien leg je sowieso al niet zo gemakkelijk contact met nieuwe mensen.
• Het gevoel dat je op een bepaalde manier moet over komen bij de ander: dat je zelfverzekerd bent, alles onder controle hebt, precies weet waar het allemaal over gaat, opgewekt en enthousiast bent enzovoort, terwijl je het helemaal niet zo voelt.
• Angst om afgewezen te worden. Je wilt zó graag aan het werk! Wat als die ander jou niet leuk vindt, of niet goed genoeg voor de functie?
• Onzekerheid omdat je niet precies weet wat je kunt verwachten. In wat voor situatie kom je terecht? Wat verwachten ze van jou? Moet je iets gaan doen of ga je praten? Wat voor mensen zijn het? Wat voor vragen gaan er komen?
• Angst om niet te voldoen aan de eisen. Je hebt misschien nét iets minder ervaring dan ze vragen.
• Moeite om over jezelf te praten. Wat ga je vertellen over jezelf? En hoe? Vind je het al snel opschepperig’ om te vertellen waar je goed in bent? Of raak je de rode draad snel kwijt in een gesprek, waardoor je maar door blijft praten over dingen die eigenlijk niet zo belangrijk zijn?

Leg niet te veel druk op jezelf

Al deze dingen hebben met je mindset te maken: wat denk je en wat voel je? Alles wat jij denkt en voelt heeft invloed op het gesprek. Als jij zenuwachtig bent, je onzeker voelt, bang bent dat je niet goed overkomt, je ongemakkelijk voelt, dan ben je zeer zeker niet op je best.

Vergelijk het maar eens met een topsporter, bijvoorbeeld een voetballer. Als die tijdens een wedstrijd bezig is met bedenken wat het publiek ervan vindt, erg bang is om te verliezen of gewisseld te worden, continu oplet of de andere spelers hem wel goed vinden, als hij zich ongemakkelijk voelt in de hele situatie of bang is dat er iets onverwachts gaat gebeuren, dan wordt het geen topwedstrijd, voor deze speler!

Als diezelfde topsporter denkt: ik heb me goed voorbereid, ik ben fit, heb goed getraind, we maken echt een goede kans om te winnen, ik ga keihard mijn best doen en dat is genoeg, dan liggen de kansen op een top wedstrijd al vele malen hoger!

Wat bij spanning kan helpen is om voor ogen te houden dat het ‘simpelweg’ een kennismakingsgesprek is, voor de ander én voor jou. Dus: een gesprek om elkaar te leren kennen en meer van elkaar te weten te komen, meer is het niet.

Bedenk daarbij: als je echt jezelf bent in een gesprek en het klikt niet, dan is het jouw baan ook niet. Dat klinkt heel simpel, maar dat is het in principe ook als je er over nadenkt.

Hoeveel zin zou je hebben in die baan? Ga je daar met plezier aan de slag? En denk je dat je werkgever graag met jou door wil als het echt niet klikt? Je kunt dan beter op zoek naar een andere werkgever met wie het wel klikt, toch?

Hoe voer je een sterk sollicitatiegesprek?

Natuurlijk wil je in het gesprek wel een goede indruk maken, jouw sterke punten zo goed mogelijk naar voren brengen en jezelf goed presenteren. Hoe doe je dat?

Stel gerichte vragen

Je hebt je goed voorbereid; laat dit ook merken door gerichte vragen te stellen.

“Ik weet dat in de organisatie/functie … belangrijk is. Geldt dat ook voor …?”

“In deze functie zal ik veel te maken krijgen met … In hoeverre …?”

Geef relevante specifieke voorbeelden van je ervaring of kennis

“Tijdens mijn opleiding heb ik veel kennis opgedaan van … omdat ik …”

“Dat doet mij denken aan een situatie die ik meemaakte bij… Ik heb die situatie toen als volgt aangepakt: …”

Praat in de ik-vorm als je ervaringen toelicht

Sommige mensen hebben de neiging om in de wij-vorm te praten over de afdeling en de organisatie waar ze werken. In een sollicitatiegesprek is het belangrijker dat je gesprekspartner duidelijk hoort wat jouw taken zijn, wat jij gedaan hebt, dan wat de afdeling deed of wat de organisatie doet.

Praat dus in de ik-vorm. Dit zorgt ervoor dat voor de ander duidelijk is wat precies jouw eigen verantwoordelijkheden waren.

“Ik was in mijn functie verantwoordelijk voor …”

 Schep niet (te veel) op maar wees ook niet te bescheiden

Het kan helpen om het als volgt te formuleren:

“Collega’s zeggen over mij dat ik …”

“Ik vind … heel interessant/leuk om te doen en dat gaat mij ook best goed af.”

Laat je enthousiasme zien (als je het voelt)!

Veel mensen vergeten door de zenuwen om te laten zien dat ze echt interesse hebben in de functie. Het is echt belangrijk dat de ander weet dat jij enthousiast bent, want elke werkgever wil iemand die er zin in heeft!

Geef dus in het gesprek al aan dat de functie je aanspreekt. Reageer enthousiast als je informatie krijgt die jij interessant vindt. Geef in elk geval aan het eind van het gesprek aan dat jij heel graag dóór wilt in de procedure, omdat je enthousiast bent over de functie en de organisatie.

Wees eerlijk in je gesprek over wat je kunt en wat je niet kunt

Het heeft geen zin om te bluffen. Je valt bij je aanname door de mand en je werkgever heeft dan direct een negatief gevoel bij jou. Zo wil je je nieuwe baan niet beginnen.

Als er iets gevraagd wordt waar je nog geen ervaring mee hebt, geef dat dan eerlijk aan, bijvoorbeeld als volgt:

“Ik heb daar nog geen ervaring mee, maar het lijkt me erg interessant om het te leren en ik weet van mezelf dat ik snel nieuwe dingen oppik”

Geef van je sterke punten altijd relevante voorbeelden

Ook als er niet om gevraagd wordt! Met andere woorden: wacht niet totdat er gevraagd wordt naar jouw sterke punten, maar benoem die het hele gesprek door. Leg het er niet té dik bovenop, maar benoem ze wel! Bijvoorbeeld als volgt:

“U gaf net aan dat een belangrijk onderdeel van de functie … is. Dat vind ik fijn om te horen want in mijn huidige/vorige baan was dat ook zo. Ik heb de laatste jaren volop ervaring opgedaan met … en dat zou ik ook graag weer terugzien in een nieuwe baan.” 

Als er gevraagd wordt naar sterke punten, noem dan twee of drie sterke punten die ook belangrijk zijn in de functie. Daarbij is het handig om zowel persoonlijke punten (kwaliteiten, talenten) te noemen als ook vaardigheden (wat kun jij goed, waar ben jij handig in?).

Leg uit, geef er voorbeelden van. Noem bijvoorbeeld in een gesprek voor een secretariële functie dat je heel goed kunt plannen en organiseren. Daarbij kun je aangeven dat je ook privé vaak degene bent die het regelt als er iets georganiseerd moet worden in de familie of de vriendenkring.

Noem daarnaast een persoonlijk punt, bijvoorbeeld dat mensen jou gemakkelijk in vertrouwen nemen, je al snel iets persoonlijks vertellen, dat je goed kunt luisteren en er vertrouwelijk mee omgaat.

Sterke punten kun je ook benoemen bij het bespreken van je cv. Bij het toelichten van je werkervaring benoem je dus specifiek de punten die belangrijk zijn voor de functie waar naar je solliciteert. Andere ervaring benoem je kort. Wat jouw sterke punten zijn heb je al op een rijtje gezet toen je je motivatiebrief en CV opstelde; dat komt dus mooi van pas!

Maak er een echt gesprek van

Stel zelf ook vragen, neem initiatief, reageer op wat er gezegd wordt, geef aan wat jij zelf belangrijk vindt in een baan en organisatie.

Dat maakt het gesprek veel beter. Je gesprekspartners leren jou beter kennen en het gesprek wordt er ook leuker van.

Als je erg zenuwachtig bent en daardoor niet goed presteert: geef het aan

In deze situatie heb je niets te verliezen. De ander merkt het ook en je kunt echt niet het beste van jezelf laten zien als je blokkeert vanwege de zenuwen, met als resultaat dat je waarschijnlijk afgewezen wordt.

Dus als je merkt dat je echt niet goed uit de verf komt, geef dan gewoon aan bij je gesprekspartner dat je zenuwachtig bent, bijvoorbeeld als volgt:

“Ik merk dat ik heel zenuwachtig ben en daardoor niet zo goed uit mijn woorden kom. Dat vind ik heel vervelend want ik vind het echt een ontzettend leuke functie!”

Dikke kans dat de ander het heel goed begrijpt en zal proberen je op je gemak te stellen. Door het benoemen hoef je je zenuwen niet meer te verbergen, dat scheelt vaak al veel.

Als je niet direct een antwoord hebt, geef dat dan gewoon aan

Dat geeft je een momentje om na te denken.

“O, daar moet ik even over nadenken, dat weet ik zo één twee-drie niet eigenlijk!”

Beter een oprecht antwoord waar je even over na moet denken dan een gelikt, ingestudeerd praatje. De ander wil weten wie jij bent en wil een echt beeld van jou krijgen, geen verkoopverhaal.

Als je de neiging hebt om nogal breedsprakig te zijn…

Als je het lastig vindt om beknopt antwoord te geven of kort iets uit te leggen: dat is een valkuil in een gesprek van ongeveer een uur waarin je zo veel mogelijk van jezelf wilt laten zien. Als je het niet beknopt houdt, weet de ander straks heel veel van een klein stukje van jouw ervaring. Van al het andere weet je gesprekspartner niets.

Dat geeft geen goed beeld van wat jij kunt en weet. Dit kun je voorkomen door de STAR-methodiek toe te passen:

• S = Situatie
• T = Taak
• A = Actie
• R = Resultaat.

Dit is ideaal om te voorkomen dat je een half uur praat over je studie of je huidige baan en dat de tijd dan om is.

Wanneer je het verzoek krijgt om je werkervaring toe te lichten, gebruik je de methode bijvoorbeeld als volgt: “Toen ik begon bij… was ik de eerste in deze functie. Tot die tijd deed iedereen het er zelf een beetje bij. Iedereen deed dat op zijn eigen manier en er moest meer structuur in komen (dit was de S). Het was mijn verantwoordelijkheid om een structuur te bedenken, deze aan te brengen en ervoor te zorgen dat iedereen binnen deze structuur op dezelfde wijze ging werken, zodat er meer overzicht en eenduidige kwaliteit kwam (de T). Ik heb het toen als volgt aangepakt: ik heb eerst … en toen … en later heb ik … (de A) en uiteindelijk heb ik een … ontwikkeld/opgericht/verzorgd/gemaakt, zodat iedereen efficiënter/eenduidig kon werken (dit is de R).”

De STAR-methodiek helpt je om in een paar zinnen heel goed te schetsen wat precies je ervaring is, wat je gedaan en bereikt hebt.

Opnoemen van verbeterpunten

Als gevraagd wordt naar verbeterpunten, noem dan twee dingen: één persoonlijk en één op het gebied van kennis of ervaring.

Een persoonlijk verbeterpunt kan bijvoorbeeld zijn dat je soms wat te bescheiden bent. Leg daarbij ook goed uit in welke situaties je daar last van hebt. Bij het noemen van een verbeterpunt houd je altijd rekening met de functie. Als boekhouder aangeven dat je administratief nogal slordig bent, is niet handig. Dan is het jouw baan misschien ook niet!

Een verbeterpunt op kennis of ervaring ligt minder gevoelig. Je kunt bijvoorbeeld aangeven dat je graag meer kennis wilt opdoen van bepaalde technieken, systemen, of je verder wilt ontwikkelen in jouw vakgebied.